Denkt u mee, UWV?

Mijn vriendin is ziek.
Ik heb geen idee wat chronisch ziek zijn inhoudt.
Zij wel.
En toch is ze zo’n type waarvan je zou zeggen: ‘Tjonge, die treft het maar…’
Mooi huisje, grote tuin, lekker veel vrije tijd, goed in de kleren en dat van een uitkering?!
Uh, ja… En een heel bewerkelijke levensstijl…

Ik wil niet in clichés vervallen over dat iemands buitenkant soms iets anders herbergt dan wij denken, dus ik zeg het gewoon zo: Ze lijkt gezond, maar heeft pijn. Ze oogt vitaal, maar: dat is een masker.
Ze heeft het talent om met weinig veel te doen. Dan heb ik het over geld, kleding, eten, maar voornamelijk over energie.
Als je haar tegenkomt is het een goeie dag.
Wat ze heeft is voor dit blog niet eens belangrijk, vooral omdat het een diagnose is die afgedaan wordt als ‘schimmig’ en bovenal psychisch. Blijkbaar zijn de onzichtbare diagnoses altijd maar weer discutabel te stellen. Niet alleen voor omgeving, zelfs ik, die haar vaak hoger inschat (en vooral zijzelf die dit doet) maar ook overheid en instanties.

Als je iets niet ziet. Dan is het er schijnbaar niet.

Want, zo kom ik op het UWV.
Nieuwe, strengere, bezuinigende regelgeving zorgden ervoor dat ze na jaren weer eens een uitnodiging kreeg voor het behoud van haar Wajong. Wat u hier van vind weet ik niet, maar ik als werkend Nederlander, vind een beetje extra screening bij mensen met een uitkering niet overbodig. Als het niet naar een ander uiterste schiet.
Omdat het op mijn vrije dag is en ik al een tijd niet in de stad ben geweest ga ik met vriendin mee naar het gesprek op het UWV. Stiekem ben ik erg nieuwsgierig hoe het eraan toe zal gaan. De brief die ze kreeg ter oproep was allerminst vriendelijk. Beetje dreigend zelfs. Er werd genoemd dat het gesprek ter beoordeling van draagkracht zou zijn en dat ze gekort kon worden. Ik hoor aan hoe vriendin, met de nodige zelfkennis, haar situatie als een casus voor de arbo-arts uiteen zet.

Alleenstaande moeder, in revalidatie bij zorginstelling, huishouding ter ondersteuning thuis, bijzondere bijstand voor anderhalve dag kinderopvang en twee middagen per week naar speciale groep om lichamelijk functioneren te bevorderen. Slaapmedicatie om niet wakker te liggen van de pijn. Een speciale fiets in de maak. Lichamelijke klachten die dusdanig boventoon voeren in het leven van haar en haar peuter dat er psychologisch ook de nodige ondersteuning is gezocht door vriendin zelf. Ze trekt het soms gewoon echt ff niet.

Kaboem. Ook voor mij werden de feiten even op een rijtje gezet.
De arts leek eigenlijk wel begripvol.
Ik kijk graag naar reacties op verhalen of pleidooien. Je ziet aan een gezichtsuitdrukking zoveel meer. Deze bleef neutraal. Te neutraal. Waarop vriendin met de terechte vraag kwam: ‘Kunt u mij misschien niet een beetje voorbereiden? Ik heb zo het gevoel dat ik mijzelf moet indekken dat ik ziek genoeg ben en dat ik aan de andere kant zo graag wil, dan ik in zo’n tweestrijd ben over deze uitslag.’
Het was niet echt koud, hoe de arts het bracht, maar het kwam erop neer dat ze zich geen zorgde hoefde te maken als er geen progressie in haar leven mogelijk was. (?!)
‘Dus feitelijk kan ik naar mijn uitkering fluiten…’ stelt vriendin bijna lamgeslagen. Net als ik pakte ze direct de manier waarop het woord ‘progressie’ gesteld werd.
Vriendin heeft ‘progressie’ hoog op haar lijstje heeft staan.
‘Dus door met mijn klachten aan het werk te gaan, werk ik allereerst mijzelf tegen omdat u mij aan het werk wilt hebben?’
Wederom was het weer geen koud antwoord, maar ook niet meer dan een ”ik heb je gehoord en ik ga je verhaal in de groep gooien. Er kijkt een arbeidsdeskundige naar.”

Wij dachten eerlijk dat het wel goed zat. U ook toch?
Vandaag werd zij gebeld door deze arbeidsdeskundige.
Deels uit zijn context, en door mij verpakt in dialoog omdat ik er een boodschap in wil leggen, vat ik het gesprek zó samen:

‘Te zien naar uw huidige situatie onderneemt u veel stappen om vooruitgang te boeken mevrouw…’
Vriendin trekt vormgeving in twijfel.
‘U bedoelt mijn revalideren, fysiotherapie en de psycholoog die ik bezoek?’
‘Juist ja, op langer termijn zal daar zeker herstel in zitten. Om die reden korten wij per januari uw uitkering. Zolang u aan uw herstel werkt, zien wij het wel goed komen met u. Dus daarom deze sanctie. Omdat u zo uw best doet.’
‘Maar…’ vriendin is overweldigd. ‘Uw collega zei dat er ook gekeken zou worden naar de balans tussen last en kracht.’
‘Dat doen wij ook mevrouw, daar krijgt u tot januari. Wij snappen natuurlijk ook dat u een beetje ruimte nodig heeft om uzelf voor te bereiden.’
Vriendin valt even stil en zucht.
‘Meneer… Beseft u zich wel dat ik anderhalve dag per week mijn zoon naar de opvang breng, speciale vervoersmiddelen, huishoudelijke hulp, medicatie en psychische ondersteuning krijg om het dagelijkse leven te kunnen bolwerken?’

Ik denk dat de andere kant van de lijn even stil is geweest.
Vriendin kleurt rood, implodeert enigszins. En voegt toe: ‘Ik kan niet eens de moeder zijn die ik wil zijn en u verlangt van mij dat ik ga werken én zo niet dan kom ik bijna onder het minimumloon te leven?!’
Nog steeds is het even stil.
En dan zegt de arbeidsdeskundige: (want ja die zal er verstand van hebben)

‘Mevrouw, wij kunnen in onze screening niet kijken naar uw opvoedkundige krachten. Het gaat erom dat u in de maatschappij weer een steentje bij kunt dragen. We kijken naar de draagkracht die wij zien voor een toekomst met werken. Er zijn mensen met meerdere kinderen voor wie de druk net zo hoog is als voor u.’

En dus:
Werken. Meedoen in de maatschappij. Dat is belangrijk.
Hoe zit het met dat kind dan? Met dat lieve kleine mannetje dat nu al zo vaak even ‘uitgeleend’ wordt omdat mama echt bij moet tanken. Die mama moet zo werken en thuis een wrak zijn voor de komende maatschappij en komende generatie omdat zij zo nodig met deze generatie, deze maatschappij draaiende moet houden.
Momenten als dit zijn momenten waarin ik een probleem met mijn temperament ervaar.

Goed, in dit verhaal zit nu nog een ruime marge tot het nieuwe jaar waarin nog een hoop kan veranderen. Er kan bezwaar gemaakt worden.
Ik was erbij. Het was helder als een gong.
Geef deze vrouw nog minimaal twee jaar en evalueer dan nog een keer.
Maar nee. Onze magnetron overheid wil snel.

Ik weet zeker dat vriendin niet de enige is.
Aan de buitenkant zie je niks…
En ze kan zichzelf erg goed uitleggen.
Ze zit nu huilend op de bank. Met een lijf dat niet wil. Vanavond zal ze weer even creatief aan de gang gaan in de weinige uren dat haar handen dat kunnen hebben. Maar zo ontlaadt ze, als die kleine tenminste een goede dag heeft gehad. Maar ze huilt om het ENORME onbegrip. Waar ze alwéér tegenaan loopt.

Ik weet zeker dat vriendin niet de enige is.
Aan de buitenkant zie je niks.
En ze kunnen zichzelf zo goed uitleggen. Dat moet ook. Want je ziet het niet.
Maar een overheid die weder-legt.
Een overheid die hen aan het werk wil hebben en lukt dat dan niet op tijd. Dan korten we hun zo lage levensstandaard nog maar even.

UWV, denkt u even mee?

Zijn we nou echt zo koud geworden?
Het staat zelfs in de bijbel: Onvervulde hoop maken het hart ziek.
Leg deze harten dan niet zo’n druk op alstublieft, als hun hoop soms al zo ver te zoeken is.

Of vind u de meeste door u ondersteunde uitkeringstrekkers echt van die types van: ‘Tjonge, die treft het maar…’

Onder deze link lees je meer over Vriendin, het chronisch ziek zijn en onbegrip.…